ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΣΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ του 16 και 17 ΑΙΩΝΑ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΑ ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΒΕΝΕΤΙΚΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ ΚΑΙ ΠΛΟΙΑ, (ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΒΕΒΑΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ)
ΣΥΓΚΡΟΥΣΤΗΚΑΝ ΜΕ ΤΟΥς ΟΘΩΜΑΝΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ

(απο Πειρατικές ιστορίες στη Μεσόγειο.εφημΠοντικ ι..εικόνες Μπελέζος ,Στρατιωτική ιστορία)

Στα τέλη του 16ου αιώνα χρι­στιανοί πειρατές έκαναν την εμφάνισή τους στην ανατολική Μεσόγειο, ασκώντας πειρατεία παράλληλα με μουσουλμάνους, Βέρβερους και Οθωμανούς. Οι χριστιανοί κουρσάροι βρίσκο­νταν συνήθως στην υπηρεσία του πάπα, των Ισπανών αντιβασιλέων της Νάπολης και της Σικελίας, καθώς και των Μεδίκων της Φλω­ρεντίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι Μέδικοι της Φλωρεντίας χρηματοδότησαν πάρα πολλές κουρσάρικες επιδρομές ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Κινητήρια δύναμη σε αυτές τις επιδρομές υπήρξε το Τάγμα του Αγίου Στεφάνου, που ιδρύθηκε το 1561 στην Πίζα και το χρημα­τοδοτούσε με προσωπικά του κεφάλαια ο εκάστοτε Δούκας της Φλωρεντίας. Το 1608 τα λάφυρα μόνο των οκτώ ιστιοφόρων της Φλωρεντίας ανέρχονταν στο α­στρονομικό ποσό του ενός εκα­τομμυρίου δουκάτων. Αξιοσημεί­ωτο είναι το γεγονός ότι η Μεγάλη Δούκισσα Χριστίνα, πριγκίπισσα της Λορένης, χρησιμοποίησε όλα τα χρήματα της προίκας της για την κατασκευή ιστιοφόρων, που θα ταξίδευαν και θα κούρσευαν με τα προσωπικά της εμβλήματα. Η πειρατεία αποτελούσε εκείνη την εποχή εξαιρετικά κερδοφόρα επένδυση.

Την ίδια τακτική ακολούθησαν και οι Ισπανοί αντιβασιλείς της Νάπολης και της Σικελίας. Κύριος εκφραστής αυτής της πολιτικής υπήρξε ο Δον Πέδρο Τελέζ Γκιρόν, ο Δούκας της Οσούνας. Κατά τη δεκαετή θητεία του ως αντιβασι-λέας της Νάπολης δημιούργησε ίσως τον μεγαλύτερο χριστιανικό κουρσάρικο στόλο της εποχής και τον χρηματοδοτούσε ο ίδιος. Στη Νάπολη είχε συγκεντρωθεί η αφρόκρεμα των χριστιανών κουρ­σάρων. Οι επιδρομές του στο αρ­χιπέλαγος δεν είχαν στόχο μόνο το κέρδος, αλλά και την πρόκλη­ση όσο το δυνατόν περισσότερων ζημιών στην Οθωμανική Αυτο­κρατορία, με την παράλυση του εμπορίου της και την αύξηση του κύρους της Ισπανίας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ο Δον Πέδρο Τελέζ Γκιρόν είχε αποκτήσει τόσο με­γάλη δύναμη, που προσπάθησε ακόμα και να καταλάβει την ίδια τη Βενετία· την τελευταία στιγμή όμως τα σχέδιά του αποκαλύφθη­καν. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε και την αιτία της πτώσης του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο ο Δούκας της Τοσκάνης όσο και ο αντιβασιλέας της Νάπολης είχαν στενές σχέσεις με το ελληνικό στοιχείο. Οι εντολές που έδιναν στους καπετάνιους των πλοίων τους ήταν σαφείς: να μην επιτί­θενται σε ελληνικά πλοία ούτε να πλήττουν τα χωριά και τις περιου­σίες των Ελλήνων. Αντίθετα μάλι­στα, τους παρότρυναν να παρέ­χουν στους Έλληνες κάθε δυνατή βοήθεια και να καλλιεργούν το ε παναστατικό πνεύμα τους ενάντια στους Τούρκους. Δεν είναι λίγες οι καταγραφές που αναφέρουν ότι ισπανικές γαλέρες αλλά και γαλιόνια της Φλωρεντίας εφοδία­σαν τους κατοίκους της Μάνης με μπαρούτι, αρκεβούζια και άλλα πο­λεμοφόδια. Η πολεμική ενίσχυση που πρόσφεραν όμως στη Μάνη έ­κρυβε ένα κρυφό σχέδιο: είχαν την ελπίδα ότι οι Μανιάτες τελικά θα απογοητεύονταν από τις συνεχείς συγκρούσεις και θα μετανάστευαν στην Τοσκάνη και στη Νάπολη. Στις εν λόγω περιοχές υπήρχε μεγάλη ανάγκη για εργατικά χέρια, προκει­μένου να καλλιεργηθούν τα χωρά­φια και να αρχίσουν να αποδίδουν. Το σχέδιό τους όμως δεν πραγμα­τοποιήθηκε. Εξάλλου, η πολιτική της Βενετίας ήταν αντίθετη, καθώς επιδίωκε την παραμονή των Μα­νιατών στην πατρίδα τους, επειδή οι Βενετοί χρησιμοποιούσαν τα λι­μάνια τους για ανεφοδιασμό και ως καταφύγιο. Επίσης, συχνά πυκνά κατέφευγαν στη Μάνη για να επαν­δρώσουν τις γαλέρες τους.

Παρά την έντονη πειρατική δρά­ση στα επόμενα τριάντα χρόνια μέ­χρι τις αρχές του 17ου αιώνα, ξεκί­νησε πιο συστηματικά ο επανεποι-κισμός των νησιών από χριστιανι­κούς, ελληνικούς και αλβανικούς πληθυσμούς, με πρωτοβουλία κατά κύριο λόγο της Πύλης, κα­θώς και η οικιστική ανοικοδόμη­ση στο Αιγαίο. Εκείνη την περίοδο οι κάτοικοι των νησιών άρχισαν να παίρνουν κάποια μέτρα προστασί­ας για να μπορούν να προφυλάσ­σονται από τις πειρατικές επιδρο­μές. Απομακρύνθηκαν από τα πα­ράλια και μετοίκησαν στα βουνά, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν καλύτερα την έλευση πειρατικών πλοίων. Επίσης, για την καλύτερη προστασία τους άρχισαν να χτίζουν κάστρα. Συνή­θως ήταν μικρά και μπορούσαν να φιλοξενήσουν περιορισμένο αριθ­μό κατοίκων. Με την πάροδο του χρόνου όμως έγιναν μεγαλύτερα και μπορούσαν να συντηρήσουν σχεδόν όλους τους κατοίκους του εκάστοτε νησιού για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Λόγω του περιορισμένου χώρου των κά­στρων, οι κάτοικοι έχτιζαν ψηλές κατοικίες και οι δρόμοι ήταν στε­νοί για οικονομία χώρου. Ένα άλλο μέτρο που λάμβαναν οι νησιώτες ήταν ότι έχτιζαν τα χωριά τους με μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, ώστε οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών να σχηματίζουν οχυρωμένα τείχη. Μέσα στον οικισμό υπήρχαν πολ­λά στενά και δαιδαλώδη δρομά­κια, τα οποία οι κάτοικοι γνώριζαν καλά, όχι όμως και οι επιδρομείς. Επίσης, οι κάτοικοι έσκαβαν κρύ­πτες στα σπίτια τους και έκρυβαν εκεί τα πολύτιμα αγαθά τους ή κρύβονταν και οι ίδιοι για να μη συλληφθούν από τους πειρατές.

Πολλά νησιά του Αιγαίου γνώ­ρισαν πρωτοφανή άνθηση, διότι αναδείχθηκαν ως σταθμοί μετα­πρατικού εμπορίου, καθώς και ορμητήρια για τους πειρατές και τους κουρσάρους που δρούσαν στο αρχιπέλαγος. Οι κοινότητες των νησιών και των παραθαλάσ­σιων περιοχών, αν δεν ασκούσαν οι ίδιες πειρατεία, συνεργάζονταν με τους πειρατές προσφέροντας ασφαλές καταφύγιο, φτηνή δια­σκέδαση και αγορά για τα προϊό­ντα της πειρατείας. Η Μήλος απο­τελεί χαρακτηριστικό παράδειγ­μα. Ήταν το σημαντικότερο λιμάνι στο Αιγαίο, ένα από τα κυριότερα κέντρα πειρατικού εμπορίου, και χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά από χριστιανούς κουρσάρους και πειρατές. Η Μήλος αποτελούσε ταυτόχρονα και ένα από τα βασι­κότερα πειρατικά ορμητήρια των Κυκλάδων. Η δύναμη που απέκτη­σε ήταν τέτοια, ώστε όταν το 1670 ο οθωμανικός στόλος προσπάθη­σε να αποκαταστήσει την τάξη στο νησί, εκδιώχθηκε από τους ίδιους τους πειρατές. Δεν είναι τυχαίο ότι η Μήλος κατάφερε να ανακηρυ­χθεί το μοναδικό πειρατικό κρά­τος στον κόσμο, υπό την εξουσία του διαβόητου Ιωάννη Καψή. Στις αρχές του 17ου αιώνα έμποροι, μι-κροτραπεζίτες αλλά και μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις της Ευρώ­πης έστελναν εκεί αντιπροσώπους για να διαπραγματευτούν την αγο­ρά των προϊόντων της πειρατείας σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές.

Τα κυριότερα λάφυρα της πει­ρατείας ήταν οι άνθρωποι γιατί μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως κωπηλάτες στις γαλέρες, να πουληθούν ως σκλάβοι ή να εξαγο­ραστούν από τους συγγενείς τους, ειδικά εάν ήταν εύπορα πρόσωπα. Πρέπει να τονιστεί ότι η εξαγορά των αιχμαλώτων ήταν μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις εκείνη την εποχή. Αυτή ήταν και η αιτία που συγκροτήθηκαν ειδικά ταμεία από τους Έλληνες, για να μπορούν να προσφέρουν το αντίστοιχο χρη­ματικό ποσό («σκλαβιάτικα») για την εξαγορά των αιχμαλώτων. Στη δυτική Ευρώπη είχαν δημιουργη­θεί εταιρείες για την εξαγορά αιχ­μαλώτων από τους πειρατές. Όταν ένας σκλάβος κατάφερνε να πλη­ρώσει τα λύτρα που του ζητούσαν, τότε απελευθερωνόταν και του χο­ρηγούσαν ένα πιστοποιητικό («τε-σκερές»), με το οποίο ο ιδιοκτήτης του σκλάβου βεβαίωνε ότι είχε λά­βει τα λύτρα.

ΣΤΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΝΕΤΙΚΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ

 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΝΕΤΙΚΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ

(φωτο απο το συλλεκτικό βιβλίο της συλλογής μου

  ΚΡΗΤΗ  τομος  1-2  του Γ.Σπανάκη  η περίφημη έκδοση των 70΄ς

με το Κοκκινο τόμο για την ανατολική Κρήτη

και τον Μπλε τόμο για την δυτική Κρήτη

O OΠΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΤΟ 1630

O OΠΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ 

ΤΟ 1630

(φωτο απο το συλλεκτικό βιβλίο της συλλογής μου

  ΚΡΗΤΗ  τομος  1-2  του Γ.Σπανάκη  η περίφημη έκδοση των 70΄ς

με το Κοκκινο τόμο για την ανατολική Κρήτη

και τον Μπλε τόμο για την δυτική Κρήτη

 Ο ΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΝΑΛΥΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΝΟΝΙΑ ΞΗΡΑΣ

ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΝΟΝΙΑ ΝΑΥΤΙΚΑ  ΣΥΝΟΛΟ   319 ΚΑΝΟΝΙΑ

ΕΝΩ ΣΕ ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΣΜΟ     Ο ΧΑΝΔΑΚΑΣ ΕΙΧΕ  457

ΕΝΕΤΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΑ

φωτο απο το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης

ΝΕΩΡΙΑ

ΓΑΛΕΡΑ ΚΑΠΙΤΑΝΑ!

ΥΠΗΡΧΕ ΜΙΑ ΠΟΛΗ.......ΤΟ ΜΕΓΑΛΌ ΚΑΣΤΡΟ

ΥΠΗΡΧΕ ΜΙΑ ΠΟΛΗ.......ΤΟ ΜΕΓΑΛΌ ΚΑΣΤΡΟ 

  (απο το Ημερολογιο της κα Λιάνας Σταρίδας)

 νεωρια

ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΙ Η ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΓΙΑ ΤΟ

ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΗΣ ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

                                                       ΜΙΚΡΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΟΥΛΕΣ

ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΝΤΙΑ ΤΟΥ 1640

           ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΝΤΙΑ ΤΟΥ 1640

ΤΗΣ   (  αρχαιολόγου Κάλλιας Νικολιδάκης του Δήμου Ηρακλείου)

απο το Φυλλάδιο εκδηλώσεων 2016

το Ηράκλειο αποτελεί μια πόλη με τεράστια ιστορία, μια ιστορία που διανύει τους αιώνες και απότυπώνεται σε κάθε γωνία της … Κτήρια και μνημεία, τείχη και πύλες, σοκάκια και δρόμοι συνθέτουν τον ιστορικό χαρακτήρα της πόλης.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πως ήταν η πόλη του Ηρακλείου την εποχή της Ενετοκρατίας, τότε που η Λότζια δέσποζε επιβλητική στο κέντρο της πόλης και πλάι της η κρήνη Μοροζίνι με τα αγέρωχα λιοντάρια ;

Την ευκαιρία αυτή δίνει η εντυπωσιακή εφαρμογή “Ηράκλειο, μια πόλη μια ιστορία” του δήμου Ηρακλείου που οι χρήστες μπορουν να κατεβάσουν από το Google Play. Η εντυπωσιακή εφαρμογή γυρίζει το χρόνο πίσω στο Ηράκλειο της ενετοκρατίας και η  Candia του 1640, ζωντανεύει μέσα από μια εικονική περιήγηση που επιτρέπει στο χρήστη (κάτοικος, επισκέπτης, εκπαιδευτική κοινότητα) να ταξιδέψει ψηφιακά στο χρόνο και στο χώρο και να αντλήσει πολυεπίπεδες και πολυποίκιλες πληροφορίες, στα Ελληνικά και Αγγλικά.!

Η εφαρμογή αξιοποιεί τις δυνατότητες των σύγχρονων κινητών τηλεφώνων και έτσι ο κάθε χρήστης μπορεί κάνοντας τη βόλτα του στην πόλη να βλέπει ταυτόχρονα καθώς κινείται από την οθόνη εικόνες από την παλιά πόλη και να αντλεί πληροφορίες για τα διάφορα μνημεία που συναντά στο δρόμο του. Η εφαρμογή φυσικά λειτουργεί και χωρίς να βρίσκεται κανείς στο Ηράκλειο.

Στην περιγραφή της εφαρμογής αναφέρεται :

Μέσα από σαράντα (40) τρισδιάστατες αναπαραστάσεις των κτηρίων της πόλης της ενετοκρατίας αλλά και τον πολεοδομικό ιστό, ο χρήστης αποκτά μια όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένη εικόνα της Κάντια του 1640, λίγο πριν την οθωμανική πολιορκία, κατάκτηση και κυριαρχία. Το διοικητικό κέντρο (γύρω από τα σημερινά «Λιοντάρια»), τα μεγαλοπρεπή κτήρια – μέγαρα και κτήρια διοίκησης-, οι επιβλητικοί ναοί και μονές, το λιμάνι με το φρούριο και τα νεώρια, τα τείχη με τις αναγεννησιακές πύλες, οι περίτεχνες κρήνες, και άλλα πολλά μνημεία παρουσιάζονται στην οθόνη των έξυπνων φορητών συσκευών, συνθέτοντας και αποδίδοντας την εικόνα μιας πόλης πρωτεύουσας του βασιλείου της Κρήτης, στο απόγειο της ακμής της.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ 1647-1650 ΙΟΥΝΙΟΣ 1648

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΤΟΥ   ΧΑΝΔΑΚΑ 1647-1650

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 1648

( ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ ΣΤΟ  ΚΕΙΜΕΝΟ  ΧΡΥΣ. ΤΖΟΜΠΑΝΑΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ )

ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΟΥ 1648 ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΘΕΣΗ.

ΑΥΤΗ  ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΣΤΟ εξωτερικό οχυρό του Αγίου Δημητρίου   ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΠΡΟΜΑΧΩΝΕΣ  ΟΠΩΣ ΤΗΝ    ''CREPACUORE''

(ΙΤΑΛΙΚΗ ΛΕΞΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΘΛΙΨΗ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ..ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟ ΦΟΒΟ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΣΑΝ ΕΚΕΙ)

Η   ''CREPACUORE'' ΠΕΦΤΕΙ ΕΥΚΟΛΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΑΛΛΑ 

 Ο   '' ΝΟΤΙΟΣ ΠΡΟMΑΧΩΝΑΣ   MICHIEL'' ANTΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ  ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΝ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΌ  ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΜΟΝΕΥΣΕΙΣ

ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΜΗΝΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΔΥΤΙΚΟΤΕΡΑ 

ΣΤΟΝ    ''ΠΡΟΜΑΧΩΝΑ ΙΗΣΟΥ''   ΚΑΙ    ''ΜΑΡΤΙΝΕΓΚΟ''

ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΝ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΤΗΣ ΟΧΥΡΩΜΑΤΑ 

ΠΟΥ ΤΑ ΕΛΕΓΑΝ ΄΄ΠΑΛΜΑ''  ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΒΕΝΕΤΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥ

ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΤΟΝ ΠΡΟΜΑΧΩΝΑ  '' ΣΑΝΤΑ ΜΑΡΙΑ'' ή (ΚΟΡΩΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ)

ΠΡΟΜΑΧΩΝΑΣ ΙΗΣΟΥ

ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ-ΤΖΑΜΙΑ ΣΤΟΝ ΧΑΝΔΑΚΑ

Τα αποτυπώματα της πολιορκίας του Χάνδακα

και οι συνέπειες της κατάκτησής του

Του Δημήτρη Σάββα

http://e-mesara.gr/index.php/2014-01-29-19-21-29/5031-ta-apotypomata-tis-poliorkias-tou-xandaka-kai-oi-synepeies-tis-kataktisis-tou

Μόλις κατακτήθηκε ο Χάνδακας  :

την περίοδο εκείνη καταγράφονται ακόμα 14 κρήνες, δημόσια λουτρά, ιεροδιδασκαλεία, σχολεία και πτωχοκομεία. Τα Δημόσια κτήρια ήταν συγκεντρωμένα στο κέντρο της πόλης, στη συνοικία Δεφτεδάρ, περιοχή σημερινού Δημαρχείου και Βασιλικής Αγίου Μάρκου.

Περιμετρικά υπήρχαν καταστήματα που πουλούσαν διάφορα είδη.

Μπαχαρικά για παράδειγμα πουλιούνταν στα Αχτάρικα, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Υπήρχαν ακόμα και οι αγορές όπως:

*Βεζίρ τσαρσί (πλατεία Αγίου Τίτου)

*Κετχουντά Ζουλφικάρ Αγά τσαρσί (στην οδό Καλοκαιρινού ή πλατειά στράτα όπως συνήθιζαν να τη λένε οι Καστρινοί)

*Μαχμούτ Αγά τσαρσί (Σεϊτάνογλου ή η οδός 1821)

*Γενιτσαρί τσαρσί (η οδός 1866) και

*Κισλαράρ τσαρσί (η σημερινή οδός Δικαιοσύνης).

Ας αναφέρουμε τις συνοικίες!

1) Συνοικία Αγά Καπουσή, βρίσκονταν στην πλατεία Καλλεργών. Πύλη του Αγά. Απέναντι από τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

2) Συνοικία Αγά Μπαλντά, βρίσκονταν τέρμα της οδού Χάνδακος, κοντά στον κόλπο του Δερματά.

3) Η Αρμενική συνοικία στην περιοχή, στο σημερινό Καμαράκι, δεξιά κατά την έξοδο της Καλοκαιρινού.

4) Η συνοικία Βαλιντέ τζαμί (Βαλτέ τζαμί).

5) Η συνοικία Βεζίρ τζαμί (Άγιος Τίτος και η περιοχή του).

6) Η συνοικία Γενί τζαμί (περιοχή Ανωγειανού σχολείου).

7) Η συνοικία Γενί καπί (καινούργια πόρτα ή πύλη Ιησού).

8) Η εβραϊκή συνοικία (κοντά στην περιοχή του Ξενία).

9) Η συνοικία Σέρτουνα Ιμπραήμ Αγά (περιοχή από το Μαρτινέγκο μέχρι το Πανάνειο νοσοκομείο.

10) Η συνοικία Κεντχουντά Μπέη, σημερινή συνοικία Αγίας Αικατερίνης.

11) Η συνοικία Αγκεμπούτ Αχμέτ Πασά, σημερινή περιοχή Παναγίας Σταυροφόρων.

12) Η συνοικία Μαχμούτ Αγά, κοντά στην οδό 1821, γνωστή και σαν Σεϊτάνογλου.

13) Η συνοικία Δεφτενδάρ στην σημερινή περιοχή Βασιλικής του Αγίου Μάρκου, εκεί ήταν συγκεντρωμένα όλα τα δημόσια κτήρια.

14) Η συνοικία Ρετζέπ Αγά στο Καμαράκι.

15) Η συνοικία Σοφού Μεχμέτ, περιοχή Έβανς και Πεδιάδος, εσωτερικά της καινούργιας πόρτας.

16) Η συνοικία Τσικούρ Τσεσμέ που σημαίνει βρύση του Λάκκου, κοντά στην σημερινή περιοχή της ενορίας Αγίου Ματθαίου.

17) Η συνοικία Φιντίκ Πασά: Πόντιος  Πασάς  αρχή της οδού Πεδιάδος, περιοχή Ιατρικού Κρήτης.

Και αφού αναφερόμαστε στις συνοικίες δεν θα πρέπει να παραλείψουμε και τα ονόματα των τεμενών Ηρακλείου που πολλά ταυτίζονται με τα ονόματα των αγορών ή των συνοικιών.

1) Το αυτοκρατορικό τέμενος Χιουνκιάρ στις τρεις Καμάρες.

2) Το τέμενος Αγκεμπούτ  Πασά στην Παναγία των Σταυροφόρων.

3) Το τέμενος Αγά τζαμί στην συμβολή των οδών Έβανς και 1866.

4) Το τέμενος Βαλιδέ Σουλτάν τζαμί στην πλατεία Κορνάρου.

5) Το τέμενος Βεζίρ τζαμί στον Άγιο Τίτο.

6) Το τέμενος Γενι τζαμί στο Ανωγειανό σχολείο.

7) Το τέμενος Ιμπραήμ Αγά κοντά στο Πανάνειο Νοσοκομείο.

8) Το τέμενος Κιζίλ τάμπια κοντά στην περιοχή του μαιευτηρίου Μητέρα, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

9) Το τέμενος Μαχμούτ Αγά στην αγορά οδού 1821, στην Σεϊτάνογλου.

10) Το Τέμενος Δεφτεδάρ τζαμί στη Βασιλική Αγίου Μάρκου.

11) Το Τέμενος Ντιζντάρ Αγά τζαμί στη σημερινή οδό Επιμενίδου.

12) Το Τέμενος Ρετζέπ Αγά στη σημερινή οδό Δελημάρκου και τέλος

13) το Τέμενος Σουλτάν Ιμπραήμ Χαν στο σημερινό Μπετενάκι.

 

ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ''Η θρυλική πολιορκία του Χάνδακα''

ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η θρυλική πολιορκία του Χάνδακα,... 

http://www.mixanitouxronou.gr/i-thriliki-poliorkia-tou-chandaka-pou-kratise-21-chronia-i-irakliotes-evriskan-sto-edafos-kokala-ton-iperaspiston-akomi-ke-ton-20o-eona-giati-exorgistike-o-soultanos/

Η θρυλική πολιορκία του Χάνδακα, που κράτησε 21 χρόνια. Οι Ηρακλειώτες έβρισκαν στο έδαφος κόκαλα των υπερασπιστών, ακόμη και τον 20ο αιώνα. Γιατί εξοργίστηκε ο Σουλτάνος 

Το 1641 η Κρήτη ήταν η μόνη περιοχή στην ανατολική Μεσόγειο που δεν είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων και αποτελούσε το τελευταίο οχυρό της χριστιανοσύνης. Από το 1534 έως το 1644 ο πληθυσμός του νησιού διπλασιάστηκε και έφτασε περίπου τις 260.000 ψυχές, αλλά οι κακουχίες ήταν πολλές, από τις επιπτώσεις της σκληρής ενετικής διοίκησης και τις επιδρομές των πειρατών. Μια επιδρομή Μαλτέζων πειρατών σε ένα οθωμανικό πλοίο που μετέφερε προσκυνητές στη Μέκκα, ήταν και το πρόσχημα που βρήκε η Πύλη για να επιτεθεί στην Κρήτη. 

Στο καράβι επέβαινε ο γιος του Σιμούλ Αγά, μεγάλου αξιωματούχου του Σουλτάνου και οι προσπάθειες των διπλωματών της Βενετίας να εξευμενίσουν την οργή του έπεσαν στο κενό. Η απόφαση ήταν ειλημμένη. Τον Ιούνιο του 1645 ένας στόλος από 350 πλοία αποβίβασε 60.000 Τούρκους στα Χανιά χωρίς να προηγηθεί κήρυξη πολέμου! Στον «Κρητικό Πόλεμο» που θα ακολουθούσε για ένα τέταρτο του αιώνα, σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, αμέτρητα πλοία βυθίστηκαν αύτανδρα και δαπανήθηκαν αμύθητα ποσά σε εκστρατείες. Τα Χανιά κατελήφθησαν μετά από σφοδρές συγκρούσεις λίγων εβδομάδων και μέχρι το 1647 έγιναν δεκάδες συρράξεις στην κεντρική Κρήτη, με φονικότερη τη μάχη στο Γάζι. Τον επόμενο χρόνο ο Σουλτάνος Ιμπραήμ δολοφονήθηκε και ανέβηκε στον θρόνο ο Μωάμεθ ο Δ΄. Στο αντίπαλο στρατόπεδο, ο στόλος του Ενετών που έκανε επιδρομές στα παράλια της Μικράς Ασίας καταστράφηκε σε μια τρικυμία στα Ψαρά και η οδός του ανεφοδιασμού άνοιξε διάπλατα για τους Οθωμανούς. Το υδραγωγείο του Μοροζίνη. 

Μετέφερε το νερό από τις Αρχάνες στην Κρήνη Μοροζίνη (Λιοντάρια ) Οι μάχες στους υπονόμους Έστησαν πυροβολικό έξω από το Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο, και στις 2 Ιουνίου 1648 κατέλαβαν το Φρούριο Βάνιας και άνοιξαν υπόνομο εφορμώντας στο τοίχος. Ο θρυλικός υπερασπιστής Γιλδάς, τους απέκρουσε και οργάνωσε εξόδους που έφθειραν το οθωμανικό στρατόπεδο. Το πελώριο κάστρο του Χάνδακα εκτείνονταν κατά μήκος της θάλασσας σε μήκος πολλών χιλιομέτρων και είχε επτά προμαχώνες και εξωτερικά φρούρια, τα οποία επικοινωνούσαν με τα τείχη με υπόγειες στοές. Δεξαμενές, πηγάδια και υπόνομοι εξασφάλιζαν την παροχή νερό και επέτρεπαν την πρόσβαση στο στρατόπεδο του εχθρού. Ταυτόχρονα με τις βολές των κανονιών στα τείχη, κάτω από τη γη διεξαγόταν ένας φονικός πόλεμος στους υπονόμους που έσκαβαν και οι δύο πλευρές για να προσβάλουν τον εχθρό. Σκάφτηκαν εκατοντάδες υπόνομοι και οι δεξιοτέχνες Αρμένιοι τεχνίτες φρόντιζαν να υπάρχουν αεραγωγοί.

 Πολλές φορές όμως πνίγονταν γιατί έπεφταν σε πηγάδια ή εμπλέκονταν σε φονικές μάχες σώμα με σώμα με μαχαίρια, καθώς το ένα συνεργείο αντιμετώπιζε το άλλο! Όταν η μια πλευρά προλάβαινε να ελέγξει το πέρασμα ανατίναζε με μπαρούτι την στοά της άλλης. Μέχρι τον 20ο αιώνα οι Ηρακλειώτες έβρισκαν σκελετούς, όταν έσκαβαν για να φτιάξουν σπίτια έξω από την πόλη. Η οχύρωση του Χάνδακα. Τα δύο ακριανά φρούρια Άγιος Ανδρέας και Σαμπιονέρα και στην αιχμή το Μαρτινέγκο Το ηφαίστειο, οι επίσκοποι υπέρ των Τούρκων και οι φονικές ναυμαχίες Οι μάχες είχαν γίνει ρουτίνα και οι 15.000 κάτοικοι του κάστρου συμμετείχαν με κάθε τρόπο στην υπεράσπιση του. Η ρουτίνα έσπασε τον Σεπτέμβρη του 1650, όταν η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης έφερε τσουνάμι από ελαφρόπετρα στις ακτές του Χάνδακα και τα καράβια πέρασαν στο νησάκι Δίας. Οι Τούρκοι έβαλαν μπροστά το σχέδιο της θρησκευτικής προπαγάνδας και προωθώντας το δόγμα, «καλύτερα τούρκικο φέσι στην Κωνσταντινούπολη, παρά φράγκικο σκουφί», έστειλαν ορθόδοξους επισκόπους σε όλη την Κρήτη για να πείσουν τον ταλαιπωρημένο πληθυσμό για τις καλές τους προθέσεις. Άλλωστε η ενετική διοίκηση σε αρκετές περιπτώσεις ήταν απερίγραπτα βάρβαρη. 

Με τις ευλογίες και του νέου αρχιεπισκόπου Νεόφυτου Πατηλέρου ο πληθυσμός της κατακτημένης Κρήτης συμβιβάστηκε, αλλά όχι και όσοι είχαν καταφύγει σε φρούρια όπως ο Χάνδακας, όπου έμενε υψωμένο ένα λάβαρο με έναν πελώριο σταυρό. Το 1651 στ΄ ανοιχτά της Πάρου ο ναύαρχος Τζιόρτζιο Μοροζίνι εξουδετέρωσε τον οθωμανικό στόλο που κατέβαινε στην Κρήτη. Ο ανεφοδιασμός πάγωσε, αλλά υποκαταστάθηκε γρήγορα από αγγλικά και ολλανδικά εμπορικά πλοία που πουλούσαν στη μαύρη αγορά ακόμη και μπαρούτι. Η φθορά του τουρκικού στρατού στην Κρήτη ήταν τόσο μεγάλη που υπήρχαν σκέψεις να σταματήσει η πολιορκία. Η κατάσταση επιδεινώθηκε το 1656 όταν οι Ενετοί που είχαν αποκλείσει τα στενά των Δαραδανελίων, διέλυσαν τα 86 από τα 100 τουρκικά καράβια που είχαν αποπλεύσει για την Κρήτη, με συνέπεια 10.000 νεκρούς. Απειλήθηκε τότε η ίδια η Κωνσταντινούπολη, αλλά οι Βενετοί περιορίστηκαν στην ανακατάληψη κάποιων νησιών του Αιγαίου. Τον αποκλεισμό έσπασε το 1657 με τη βοήθεια του καιρού, ο Μεχμέτ Κιοπρούλης, ο μεγάλος βεζύρης του σουλτάνου, που λέγεται ότι είχε ελληνοαλβανική ρίζα. Το 1658 άλλοι 50.000 Οθωμανοί αποβιβάστηκαν στην Κρήτη υπό τις διαταγές του Μεχμέτ Κατερζόγλου.  Ταυτόχρονα, ο ναύαρχος Φραγκίσκος Μοροζίνι ανέλαβε την αρχηγεία του ενετικού στόλου και έμελλε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πολιορκία του Χάνδακα. Σχεδιάγραμμα της ενετικής οχύρωσης Η απόβαση των Γάλλων στην Κρήτη. Έφεραν πανούκλα και κανιβαλισμούς!

 Στη Δύση υπήρχε μεγάλο κίνημα που ζητούσε μια σταυροφορία υπέρ των τελευταίων υπερασπιστών του χριστιανισμού στην Ανατολή. Το 1660 ο Κιοπρούλης φυλάκισε τον Γάλλο πρεσβευτή, γιατί δεν του έφερε πολλά δώρα και ο Λουδοβίκος ο 14ος αποβίβασε χωρίς προειδοποίηση 8.000 Γάλλους στην Κρήτη. Μεγάλο μέρος της οθωμανικής φρουράς του Χάνδακα, αποσύρθηκε για να προστατεύσουν τα Χανιά που πολιορκούσαν Γάλλοι και Κρητικοί. Νίκησαν πολλές φορές τους Τούρκους αλλά δεν είχαν πυροβολικά, ενώ η βουλιμία τους να μαζέψουν λάφυρα από τους Τούρκους, επέτρεψε στους δεύτερους να ανασυνταχθούν και να τους προκαλέσουν μεγάλες απώλειες. Επιπλέον, οι πολεμιστές της Σαβοΐας έφεραν πανούκλα στο φρούριο και σαν να μην έφτανε αυτό, έφερναν Τούρκους αιχμαλώτους στο φρούριο και αφού τους σκότωναν, τους έβραζαν με ρύζι! Η τελική αναμέτρηση και η συνθηκολόγηση Στο μεταξύ, η Πύλη έχανε την υπομονή της και ο Σουλτάνος απείλησε, ότι θα πάρει το κεφάλι όποιου αναφέρει μπροστά του τη λέξη Κρήτη. Ο Τούρκος αξιωματούχος που ανέλαβε την κατάληψη του Χάνδακα είχε άλλη μια, αλλα τελευταία ευκαιρία, να κρατήσει το κεφάλι στους ώμους του, νικώντας τους δυτικούς. Η πρώτη εξόρμηση των Γάλλων έξω από τα τείχη στις 25 Ιουνίου ήταν καταστροφική, με 800 νεκρούς μεταξύ των οποίων και ο επικεφαλής δούκας του Μπωφόρ.

 Η άφιξη του δευτέρου μισού της γαλλικής ενίσχυσης ανέβασε το ηθικό, και στις 25 Ιουλίου ξεκινά συντονισμένη επίθεση από θάλασσα και ξηρά με 15.000 κανονιοβολισμούς μόνο από τον στόλο, όμως τα βαθιά οχυρωματικά έργα των Οθωμανών έξω από τον Χάνδακα επέτρεψαν μόνο μικρές απώλειες, ενώ η ανατίναξη ενός γαλλικού πλοίου από λάθος στην μέση της αρμάδας προκάλεσε σοβαρές ζημιές στα γύρω γαλλικά και ενετικά πλοία. Η δυσαρέσκεια των Ενετών για τις αδέξιες ενέργειες των Γάλλων προκάλεσε τριβές μέσα στο κάστρο, κάνοντας τους Γάλλους να θέλουν να αποχωρίσουν το οποίο και έκαναν στις 20 Αυγούστου. ό Χάνδακας πλέον δεν είχε ανθρώπινο δυναμικό για την υπεράσπισή του. Ο Μοροζίνι αποφάσισε χωρίς να έχει την εξουσιοδότηση από τη Βενετία, να συνθηκολογήσει και να παραδώσει την πόλη στους Τούρκους. Είναι ο ίδιος που τους πολέμησε αργότερα στην Αθήνα και βομβάρδισε την Ακρόπολη. Για να κερδίσει μια μάχη ισοπέδωσε έναν πολιτισμό, που άντεξε περίπου δυο χιλιάδες χρόνια. Στο Χάνδακα κατέβηκε το λάβαρο με το σταυρό και ανέβηκε η ημισέληνος, αν και ο σταυρός των αδίστακτων Βενετών, ήταν του μαρτυρίου και όχι του Κυρίου. Η Οθωμανική αυτοκρατορία με την προσθήκη της Κρήτης ήταν στην μεγαλύτερη εδαφική της έκταση, αλλά είχε και τα στρατηγικά εδάφη. Για να το καταφέρει όμως δαπάνησε τεράστιους πόρους σε ανθρώπινο δυναμικό και σε χρήματα. 

Η πολυετής μάχη της Κρήτης και η πολιορκία του Ηρακλείου, ήταν η αρχή της αντίστροφης μέτρησης. Η αυτοκρατορία πέρναγε εν αγνοία της στα χρόνια της παρακμής. Και η Κρήτη όμως υπέφερε για αιώνες κάτω από την Τουρκική κυριαρχία, που δεν αξιοποίησε ποτέ όπως θα έπρεπε τις δυνατότητες του νησιού. Οι Τούρκοι δεν είχαν έφεση στη θάλασσα και δεν αξιοποίησαν ποτέ στο μάξιμουμ τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του νησιού και τους ανθρώπους του, που δε σταμάτησαν ποτέ να αγωνίζονται για την ανεξαρτησία. Το τίμημα για τους Κρητικούς ήταν βαρύ και πάντα το πλήρωναν τοις μετρητοίς…... 

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/i-thriliki-poliorkia-tou-chandaka-pou-kratise-21-chronia-i-irakliotes-evriskan-sto-edafos-kokala-ton-iperaspiston-akomi-ke-ton-20o-eona-giati-exorgistike-o-soultanos/

ΕΝΕΤΙΚΟ ΡΕΘΥΜΝΟ

                                 ΕΝΕΤΙΚΟ ΡΕΘΥΜΝΟ

                         Η 2η ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΕΠΕΣΕ ΣΤΟΥΣ ΟΘΩΜΑΝΟΥΣ

                                    ΜΕΤΑ ΑΠΌ ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΜΗΝΑ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΤΟ 1646.

                                       φωτο δικες μου 2016 (κειμενο από exlorecrete)

Οι Ενετοί, ως ναυτικό κράτος, επεδίωξαν να χρησιμοποιήσουν το Ρέθυμνο σαν καταφύγιο και ενδιάμεσο σταθμό μεταξύ Ηρακλείου και Χανίων φτιάχνοντας λιμάνι, έστω και μικρό. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ανάπτυξή του Ρεθύμνου σε πόλη και η επέκταση του οικισμού επέβαλε την ανάγκη νέων οχυρώσεων.

Την ανάγκη της δημιουργίας  στο Ρέθυμνο του κάστρου της Φορτέτζας ανέδειξαν τα γεγονότα που ακολούθησαν στη Κρήτη από το πρώτο μισό του 16ου αιώνα, δηλαδή η τούρκικη απειλή και η εξέλιξη των πυροβόλων όπλων, μετά την ανακάλυψη και ευρεία διάδοση της πυρίτιδας. Όλα αυτά συντέλεσαν  ώστε να αποφασίσει η Βενετία τη στρατιωτική και αμυντική οργάνωση της Κρήτης.

Στο πρόγραμμα αυτό εντάχθηκε και το Ρέθυμνο και αποφασίστηκε να χτιστούν τείχη με σχέδιο του Βερονέζου αρχιτέκτονα Michele Sanmicheli. Η θεμελίωση ξεκίνησε στις 8 Απριλίου του 1540  και τέλειωσε με αργούς ρυθμούς λίγο πριν το 1570.

Τα τείχη του Ρεθύμνου αποτελούσαν στοιχειώδη αμυντικά έργα, που δυστυχώς δεν ήταν αρκετά για να αντέξουν την επίθεση από τον Ουλούτζ Αλή Ρέις (Uluc Ali Reis), Ιταλό στην καταγωγή που είχε συλληφθεί από τους άντρες του Μπαρμπαρόσσα και αλλαξοπίστησε μετά από κάποια χρόνια, ο οποίος κατάφερε να γίνει πασάς στο Αλγέρι και να πάρει μέρος σε πολλές μάχες εναντίον των χριστιανών της Μεσογείου. Το 1571 Ο Ουλούτζ Αλή επιτέθηκε στο Ρέθυμνο με 40 γαλέρες. Οι Ενετοί το είχαν εγκαταλείψει αφήνοντας μια μικρή φρουρά με 100 άντρες, που δεν κατάφεραν να προβάλουν ουσιαστική αντίσταση. Ο Ουλούτς Αλή εύκολα εκπόρθησε τα τείχη του Ρεθύμνου και κατέστρεψε ολοσχερώς την πόλη.

Μετά από αυτή τη καταστροφή φάνηκε η ανάγκη ουσιαστικής οχύρωσης της πόλης  και οι αρμόδιοι τοπικοί παράγοντες, Ρεθυμνιώτες και Βενετοί, ο απλός λαός του Ρεθύμνου  αλλά και  η Βενετική Γερουσία, αποφάσισαν να κατασκευάσουν ένα οχυρό που θα μπορούσε να περιλάβει όλες τις κατοικίες της πόλης του Ρεθύμνου. 

Σαν η καταλληλότερη θέση επιλέχτηκε ο λόφος του Παλαιόκαστρου. Έτσι, ξεκίνησε η θεμελίωση της  Φορτέτζας, ενός εκ των  μεγαλύτερων   και αρτιότερων οχυρωματικών έργων που δημιούργησε στη Κρήτη η κατοχή των Ενετών.

Η Φορτέτζα χτίστηκε σύμφωνα με το προμαχωνικό σύστημα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή προμαχώνες, οι οποίοι ενώνονταν μεταξύ τους με τμήματα ευθύγραμμων τειχών με μεγάλο πλάτος και με κλίση εξωτερικά ώστε να εξοστρακίζονται τα βλήματα των εχθρών χωρίς να προκαλούν φθορές στο οχυρό.

Για τη κατασκευή του φρουρίου της Φορτέτζας, εφαρμόστηκε το αρχικό σχέδιο του αρχιτέκτονα Sforza Pallavicini  στη συνέχεια όμως κρίθηκαν αναγκαίες  κάποιες  τροποποιήσεις, βελτιώσεις και επεκτάσεις  για να  ολοκληρωθεί η ανέγερση του φρουρίου.

Τη πρώτη πέτρα στα θεμέλια της Φορτέτζας, τοποθέτησε ο Βενετσιάνος Ρέκτορας Alvise Lando στις 13 Σεπτεμβρίου του 1573 και ως το 1580 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στον περίβολο και στα δημόσια κτίρια που υπήρχαν μέσα σε αυτόν.

Στα χρόνια που χρειάστηκαν για να κτιστεί η Φορτέτζα δούλεψαν αγγαρεία 107.142 Κρητικοί και 40.205 επιταγμένα ζώα, ενώ αναφέρεται ότι υπεύθυνος για το χτίσιμο ήταν ο πρωτομάστορας Γ. Σκορδύλης.

χαρτης:

1. η ανατολική πύλη της Φορτέτζας
2. η αποθήκη του πυροβολικού
3. ο προμαχώνας της Παναγίας
4. το θέατρο Ερωφίλη
   ο προμαχώνας του Αγίου Ηλία
5. ο προμαχώνας του Αγίου Λουκά
6. η δυτική πύλη
7. η Αγία Αικατερίνη
8. Το τζαμί της Φορτέτζας
9. η οικία του Ρέκτορα
10. η κατοικία των συμβούλων
11. οι αποθήκες
12. η πυραμιδόσχημη πυριτιδαποθήκη
13. ο Αγιος Θεόδωρος